Vanaf vrijdag 20 september zendt de Heusdense Televisie en Radio (HTR) weer een nieuwe aflevering uit van Het Streekarchief.

In de eerste aflevering van het nieuwe seizoen starten presentator Leo Swaans en streekarchivaris Hildo van Engen op de vestingwallen van Heusden. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog hielden die de vijand buiten de deur, in de twintigste eeuw voorkwamen ze dat het stadje Heusden kon uitbreiden door de bouw van grote aantallen nieuwe woningen. Al voor de Tweede Wereldoorlog had Heusden grote woningnood, die na de oorlog alleen maar verder toenam. Toen duidelijk werd dat de wallen niet zouden wijken, werd er aanvankelijk voor gekozen om Heusden, geheel in de geest van de tijd, te moderniseren. Om het autoverkeer ruim baan te geven moesten de vaak smalle straten worden verbreed. Sommige straten zouden geheel worden afgebroken om in de binnenstad een groot parkeerterrein annex busstation aan te leggen.

Deze moderniseringsslag is gelukkig aan Heusden voorbijgegaan. Alleen een drietal etagewoningen (‘flats’) herinneren nog aan deze episode uit het verleden. Begin jaren zestig werd besloten om de stad en de vestingwerken volledig te restaureren. In 1965 presenteerden de stedenbouwkundigen Zuiderhoek en Peetoom daarvoor een allesomvattend plan, en in 1968 ging het herstel van de vestingwerken officieel van start. Swaans en Van Engen nemen een kijkje aan de Stadshaven, waar goed is te zien hoe ingrijpend het herstel van Heusden werd aangepakt, met de bedoeling de stad zoveel mogelijk een zeventiende- en achttiende-eeuws aanzien te geven. Bestaande panden die in dit beeld niet pasten, werden gesloopt. Andere woningen werden nieuw gebouwd in een traditionele stijl. Heusden ligt er sinds de restauratie mooier bij dan ooit eerder het geval is geweest.

Het herstel van de stad bracht de gemeente Heusden in grote financiële problemen. Vanaf eind jaren zeventig werd de restauratie daarom sterk versoberd. Dat is op sommige plaatsen in de stad nog altijd terug te zien. Van Engen neemt Swaans mee naar de Waterpoort, waar een imposant negentiende-eeuws herenhuis werd vervangen door een eigentijds appartementencomplex.

In de Putterstraat bekijken Swaans en Van Engen een woning die eeuwenoud lijkt, maar in werkelijkheid in 1978 werd gebouwd. Dat brengt het gesprek op de kritiek die er is geweest op de restauratie van Heusden. Er zou in Heusden veel te veel zijn gereconstrueerd, waardoor Heusden veel weg zou hebben van een museum. Die kritiek is maar deels terecht, maar feit is dat de restauratie ervoor heeft gezorgd dat in Heusden graag wordt gewoond, gewerkt en gerecreëerd.

De uitzending van Het Streekarchief is te zien op Ziggokanaal 42 vanaf vrijdag 20 september om 19.00 uur. Daarna worden de uitzendingen met enige regelmaat herhaald. Meer informatie op de site van HTR www.htrmedia.nl, waar ook via ‘uitzending gemist’ deze aflevering en de vorige uitzendingen van Het Streekarchief bekeken kunnen worden.

Een overzicht van alle afleveringen van Het Streekarchief is hier te vinden.